Z doświadczenia wiem, że papierologia związana z urodzeniem dziecka w Niemczech jest dla wielu rodziców przerażająca i przytłaczająca, a powodów jest wiele. Przede wszystkim słaba znajomość niemieckiego i brak znajomości przepisów. Często przyszli rodzice nic nie wiedzą w tym temacie, nie mają nawet pojęcia od czego zacząć. Ten artykuł będzie zarysem postępowania, uporządkowaniem informacji.

Zaczynamy

Kobiety w stosunku pracy powinny poinformować o ciąży pracodawcę, w zależności od tego jaką pracę wykonują mogą dostać zakaz pracy tzw. Arbeitsverbot :od pracodawcy, jeśli pracodawca nie ma dla nich pracy, którą mogą bezpiecznie wykonywać w ciąży lub  od lekarza, jeśli zdrowie dziecka lub matki jest zagrożone.

Podczas zakazu pracy mają zapewnione 100 procent pensji.

Na wszystkie formalności związane ze świadczeniami jest czas praktycznie do 7 miesiąca ciąży.

O czym warto pomyśleć wcześniej?

• Czy mogę skorzystać z pomocy finansowej w skompletowaniu wyprawki? (Przykładowe instytucje gdzie można się zwrócić to Diakonie, Caritas, dobrze o tym pomyśleć do 20 tyg. ciąży i dowiedzieć się zawczasu jakie są wymogi i formalności konieczne do otrzymania pomocy)
• Czy chcę skorzystać z pomocy położnej? (nie jest to obowiązkowe, ale przy pierwszym dziecku może być pomocne, najlepiej znaleźć odpowiednią osobę do 20 tyg. ciąży)
• Do jakiego pediatry chcę zapisać dziecko? ( Czy są wolne miejsca? Nie jest to wcale oczywiste)
• Czy interesuje mnie szkoła rodzenia? (Koszty dla mam z reguły pokrywa Krankenkasse, są różne opcje – kursy tygodniowe, weekendowe)
• W jakim szpitalu ma odbyć się poród? Czy są tam organizowane wieczory informacyjne dla rodziców (Jakie są terminy? Często praktykuje się zrobienie terminu w szpitalu przed porodem –Vorstellung zur Geburt)
• Czy moja umowa o pracę jest terminowa, jeśli tak w jakim okresie się kończy? (To ważne, w przypadku urlopu wychowawczego, Mutterschaftsgeld)
• Gdzie dziecko ma mieć ubezpieczenie zdrowotne? (w jakiej Krankenkasse, u którego rodzica? Trzeba samemu zadbać o podpięcie dziecka pod ubezpieczenie jednego z rodziców wypełniając odpowiedni formularz)
• Czy warto zmienić klasę podatkową? W  niektórych przypadkach może mieć to pozytywny wpływ na wysokość Elterngeld.

Dwie ważne rzeczy, które są do załatwienia na pewno przed porodem to Mutterschaftsgeld i Elternzeit dla ojca dziecka, jeśli ma zacząć się z dniem urodzenia dziecka.

Elternzeit dla ojca dziecka

– jeśli ma zacząć się w dniu urodzenia to trzeba to zgłosić pracodawcy najpóźniej 7 tygodni przed rozpoczęciem, czyli w tym przypadku 7 tygodni przed planowanym terminem porodu, ale nie wcześniej niż 8 tygodni przed, ze względu na ochronę przed wypowiedzeniem, która wynosi też 8 tyg. zgłoszenia.

Wniosek składamy na piśmie, pracodawca potwierdza również pisemnie (od ojców wymagane jest do wniosku Elterngeld pisemne potwierdzenie Elternzeit).

Elternzeit zaczyna się z rzeczywistą datą urodzenia dziecka, choć we wniosku podaje się datę przypuszczalną. Jest przyznawany na miesiące życia dziecka (Lebensmonate), a nie na kalendarzowe- tu pojawia się najczęściej błąd, wyjaśniam na przykładzie.

Przykład

Przewidywana data porodu 17 listopada 2025 r.
Elternzeit ojca planowany na 1 i 5 miesiąc życia dziecka, daty we wniosku
17.11-16.12.25 i 17.03.-16.04.26.
Dziecko przywita  świat 15.11.- Elternzeit zacznie się 15.11., pracodawca potwierdzi daty Elternzeit wg. rzeczywistej daty urodzenia.

Zmiana,  która znacznie utrudnia  planowanie Elterngeld to możliwość równoczesnego pobierania Basiselterngeld przez rodziców tylko przez jeden miesiąc do 12 mca życia dziecka. Regulacja nie dotyczy Elterngeldplus, Partnerschaftsbonus , rodziców wcześniaków i nie obowiązuje przy porodach mnogich. Co ważne minimalny dwumiesięczny okres pobierania Elterngeld nadal obowiązuje.  Istotny jest fakt , że miesiące pobierania Mutterschaftsgeld ( z reguły pierwsze dwa po porodzie) traktowane są jako miesiące pobierania Basiselterngeld.

Przy okazji wspomnę o Elternzeit dla mam. Mamy składają wniosek w tygodniu po porodzie, jest to pierwsza rzecz do załatwienia zaraz po narodzinach dziecka. Jeśli chodzi o Elternzeit to najważniejsze są terminy zgłoszenia, ważne żeby ich nie przegapić.

Wzory wniosków znajdziecie  w plikach grupy „Jak ogarnąć Elterngeld, Kindergeld i  Elternzeit” (na Facebooku), której jestem administratorem.

Mutterschafstgeld- podstawowe informacje

Mutterschaftsgeld w wysokości do 13 euro dziennie (są wyjątki od tej kwoty) otrzymują osoby, które są dobrowolnie ubezpieczone i obowiązkowo ubezpieczone (w ramach stosunku pracy).

Przy czym osoby dobrowolnie ubezpieczone, których głównym zatrudnieniem jest praca na własny rachunek mają prawo do Muterschaftsgeld jeśli mają prawo do zasiłku chorobowego.

Około 7 tygodni przed planowanym terminem porodu należy pobrać od swojego ginekologa zaświadczenie o terminie porodu – tzw. Bescheinigung über den voraussichtlichen Geburtstermin.

Na tym zaświadczeniu wpisuje się dane takie jak imię, nazwisko, data urodzenia, adres, nr konta, dane na temat zatrudnienia i przesyła się do swojej Krankenkasse. Z reguły załatwienie świadczenia nie wymaga żadnych dodatkowych wniosków, może różnić się to w zależności od kasy chorych. Jeśli dodatkowe wnioski, ankiety będą wymagane kasa chorych poinformuje o tym listownie.

Elterngeld – kilka istotnych rzeczy

Bardzo dużo problemów sprawia rodzicom wybór pomiędzy Basiselterngeld, a Elterngeldplus.

Zaczniemy od wyjaśnienia różnicy pomiędzy nimi.

Przy Basiselterngeld rodzicom przysługuje 12 miesięcznych kwot do dyspozycji, jeśli zdecydują się oboje pobierać Elterngeld (nie pracując więcej niż 32 godziny tygodniowo) to zyskują 2 dodatkowe miesiące (tzw. Partnermonate). Minimalny okres pobierania Elterngeld to dwa miesiące, maksymalny 12 miesięcy.

Elterngeld plus – wylicza się jak Basiselterngeld, ale wynosi  maksymalnie połowę kwoty, która należy się rodzicom bez dochodu z  pracy na niepełny wymiar po porodzie.

1 miesiąc Basiselterngeld = 2 miesiące Elterngeldplus

 Dodatkowo można wybrać Partnerschaftsbonus – są to 4 dodatkowe miesięczne kwoty Elterngeldplus. Warunkiem uzyskania bonusu jest  praca obojga rodziców w 4 następujących po sobie miesiącach w  przedziale 25-30 godzin tygodniowo.

 Dla dzieci urodzonych po 1 września 2021 obowiązuje przedział 24-32  godziny tygodniowo w 2-4 następujących po sobie miesiącach.

Każdy  z rodziców ma Elterngeld wyliczony ze swoich dochodów lub ew. Elterngeld minimalny (300 Euro przez rok lub 150 Euro przez 2 lata). Jeśli ojciec dziecka decyduje się na urlop wychowawczy też musi złożyć wniosek Elterngeld dla siebie.

Jak znaleźć właściwy wniosek?

Fraza w wyszukiwarce Elterngeldantrag i Land (zamieszkania bądź siedziby pracodawcy)

Pod tym linkiem są wnioski wszystkich Landów – https://einfach-elterngeld.de/elterngeldantrag

Przykładowa standardowa checklista dokumentów do wniosku

(dziecko urodzone w Niemczech, cała rodzina mieszka w Niemczech, stosunek pracy również w Niemczech)

• Akt urodzenia dziecka (oryginał przeznaczony do Elterngeld)
• Zaświadczenie z Kasy chorych (Krankenkasse) o pobieraniu Mutterschaftsgeld, ew. Negativbescheinigung o niepobieraniu
• Miesięczne rozliczenia wypłat (abrechnungi)- kopie ,ew. dodatkowo
• Verdienstbescheinigung/Arbeitsgeberbescheinigung (w zależności od landu może być druk do wypełnienia przez pracodawcę)
• Steuerbescheid – decyzja podatkowa z Finanzamt – kopia wszystkie kartki
• Inne dokumenty – kopia dowodu osobistego lub paszportu, kopia meldunku niemieckiego (mniej konieczne)
• Dodatkowo ojcowie: potwierdzenie Elternzeit, osoby pobierające zasiłki (np. zasiłek chorobowy, dla bezrobotnych) przed urodzeniem dziecka – decyzje przyznania świadczeń.

Mam nadzieję, że podane informacje okażą się przydatne, zapraszam tez do lektury mojego fanpage’a Pogromczyni Papierów Urzędowych gdzie znajdziecie jeszcze wiele innych przydatnych informacji w temacie świadczeń rodzinnych.